Veeboerderij Rust en Werk
Op de voormalige koffieplantage Rust en Werk in het district Commewijne is een veeboerderij gevestigd van de Verenigde Cultuur Maatschappijen (VCM). Op het uitgestrekte gebied van ruim 5000 ha. zie je de flora en fauna en geniet van het prachtige groene landschap.
Waar is de Verenigde Cultuur Maatschappijen gevestigd
De Verenigde Cultuur Maatschappijen afgekort VCM is gevestigd in het district Commewijne en gelegen op de voormalige koffieplantage Rust en Werk. Het bedrijf is bereikbaar per boot via de Suriname- en de Commewijnerivier. Vanaf Leonsberg duurt de boottocht ongeveer 30 minuten.
Geschiedenis
Rust en Werk werd rond 1750 door gouverneur-generaal Wigbold Crommelin opgebouwd. Crommelin bezat deze plantage tezamen met de aangrenzende plantages Lust tot Rust en Einde Rust. Deze drie plantages werden vaak tezamen Rust en Werk genoemd. Rust en Werk werd door de slaven “Granmangron” (Gouverneur’s grond) genoemd omdat het bezit was van Gouverneur generaal Crommelin. De plantage naast Rust en Werk, Einde Rust, werd “Pikien grandson” genoemd omdat het behoorde aan de zoon van Crommelin, Benjamin (son = kind).
De beroepsmilitair Wigbold Crommelin (1712-1789) kwam in 1749 in Suriname als commandeur van de troepen in Suriname. Van 1752-1754 trad hij op als gouverneur ad interim totdat hij in 1757 officieel tot gouverneur-generaal werd benoemd. Crommelin bestuurde de turbulente kolonie met kalmte en takt. In 1757 slaagde hij erin de om grote slavenopstand bij de Tempatikreek te onderdrukken. Tussen 1760 en 1761 sloot hij vrede met de Marrons.
In 1768 wilde hij repatriëren en vroeg hij om uitgebreid verlof. Vanwege diverse dringende zaken kon Crommelin Suriname niet verlaten. Hij vroeg toen om eervol ontslag en dit werd hem gegund op 28 november 1769. Hij ontving het bericht op 5 februari 1770 en hij vertrok in mei 1770. Hij verliet Suriname tezamen met zijn vrouw en 2 dochters, Geertruida Elisabeth en Josina. Jan Nepveu werd als interim gouverneur benoemd. Crommelin sleet zijn laatste jaren op Kasteel Dommelrode. Toen hij hoorde dat Jean Nepveu ziek was geworden, ondernam hij nog een poging om als gouverneur naar Suriname terug te keren, evenwel zonder resultaat. Crommelin overleed in 1789 in Grave.
In de tijd van Crommelin waren zowel Rust en Werk als Lust tot Rust compleet uitgeruste plantages met huizen, werktuinen en een slavendorp. Er waren geen gebouwen op plantage Einde Rust en deze was waarschijnlijk een toevoeging tot de Lust en Rust plantage. Omdat het hier koffieplantages betrof waren er geen kanalen gegraven. Vele jaren later, toen de plantages overschakelden op de productie van suiker, werden de nodige kanalen gegraven.
In 1774 werd Rust en Werk gekocht door de heer Pieter Constatijn Nobel. Er werd koffie verbouwd op de plantages. In totaal waren er 296 slaven. Na de afschaffing van de slavernij kwamen er contractarbeiders naar Suriname om de grote plantages in bedrijf te houden. Rond 1790 kwamen de plantages in handen van de familie Gülcher die het in bezit hielden tot 1947. De Verenigde Cultuur Maatschappijen N.V. werd op 30 oktober 1947 opgericht door de vier Jamin broers. De plantage en een aantal andere werden samengevoegd tot één grote firma met als doel om cacao te produceren voor de Rotterdamse snoepgoedfabrikant Jamin en Zonen. Tot dit doel werd een nieuwe firma met beperkte aansprakelijkheid opgericht. Een aantal extreem droge seizoenen in de zestiger jaren vernietigden de oogsten en leidden tot het einde van deze cacao-productie.
In 1947 had de geschiedenis van deze plantage een wending genomen met de oprichting van de VCM N.V. en uitbreiding van de zaken over meer plantages dan alleen Rust en Werk. De VCM N.V. werd in 1979 gekocht door R.P.G.A van Alen en dhr. Armand van Alen en is sedertdien een goedlopende veeboerderij.
Bezienswaardigheden
Rondleidingen zijn op afspraak of via touroperators die deze veeboerderij in hun excursie-pakket hebben. In een speciaal ingerichte hoge wagen wordt je rondgeleid en heb je een mooi uitzicht over het prachtige groene landschap. Het is een uitgestrekt gebied met een grootte van 5000 hectare. Je bekijkt de flora en fauna en geniet van het prachtige groene landschap. De omgeving behelst meer dan alleen het vee en de gewassen. Er ligt een rijke geschiedenis hier verborgen met vele nog steeds aanwezige overblijfselen. Bijzondere monumenten naast een van de landerijen zijn enkele graven die dateren uit de —18e eeuw. Hier liggen onder meer twee dochters begraven van gouverneur-generaal Wigbold Crommelin.
